Менiң атам Балықбай Ыс­қа­қов соғысқа небә­рi 18 жа­сында атта­нып­ты. Бұл 1942 жыл­дың қа­раша айы екен. Ой­лап қарасам, қа­зiр 18 жаста өзiнiң кiм екенiн бiлмей жүр­гендер аз емес сияқты. Ел басына қауiп төнген кезде өрiм­дей жас болған атамның қолына қару алып, жауға қарсы аттанғаны бүгiнде ұрпақтары бiзге мақтаныш. Шындап келгенде, бүгiнде тәуелсiз мемлекеттiң ұланы болып жүрге­нiме атамның да үлесi зор. Ас­панымыз ашық болуына ол кiсiлер жастық ғұмырын сарп еттi, қан­шамасы қыршынынан қиыл­ды. Ең бастысы, ендi ондай зұлмат болмаса екен!

Атам соғысқа Беларусь жерi­нен кiрiсiптi. 61-армия, 115-ат­қыштар дивизиясы. 26-атқыштар полкi, 3-атқыштар батальонының құрамында Беларусь, Латвия, Румыния, Венгрия, Польша, Австрия елдерiн азат етуге қатыс­ты. Атам батальон командирi Павел Стрюковты сағынышпен еске алып отырады.

Читать полностью »

Менiң бабам батыр екен 

Өткен жылы менiң атам мен iнiсi екеуi  Ресейдiң Ор және Псков облыстарына барып қайтты. Өйткенi, әкем Нұрмат интернет арқылы аталарының Ұлы Отан соғысына қатысып, ерлiкпен қаза тапқан ерлердiң iшiнен тапты. Атам мен iнiсi еке­уi естiп, көздерiне жас алыпты. Әкелерi майданға кеткен кезде атам кiшкентай ғана бала екен. Ендi араға 67 жыл салып, әке­лерiн қай жерде жерлен­гендерiн бiлдi. Атамның әкесi кескi­лескен майданда взвод ко­мандирi болып, ерлiкпен қаза тауыпты. Атамның батыр бол­ғанын мақтаныш тұтамын.  

Читать полностью »

Жер-әлемдi солқылдатқан соғыс дүмпуiн көрiп, талай-талай қанқұйлы кезеңдi басынан өткiз­ген ауылдасымыз – Күрiшбек ата. Бiр өзi – бiр тарих. Күрiшбек ата 1912 жылы Жетiсу губерниясы, Жаркент уезiнде қарапайым отбасында дүниеге келген.

1941 жылы желтоқсан айында Күрiшбек ата майданға шақы­рылады. Ол Алматыда жасақталған 100-атқыштар бригада­сында алты ай жаттығудан өтедi. Мұнда ол партия ұйымының хатшысы болып та қызмет етедi. Күрiшбек ата қазақтың бiртуар батыр қызы Мәншүк Мәмето­вамен танысыпты. «Өте сауатты, алғыр қыз едi» деп еске алады Мәншүк апамызды.

Читать полностью »

Соғыс басталғанда Әминаның жасы жиырмада болатын. Оның ата-енесi ауылдың сыйлы жандары едi. Жолдасы да ауылдың айтулы азаматы. Осылайша, бақытты өмiр сүрiп жатқан шаңырақтың тыныштығын сұм соғыс бұзды. 1942 жылдың жаз айында Әминаның жолдасы Көшербай Отан алдындағы парызын өтеу үшiн қан майданға аттанады. Артында әке-шешесi, құрсағында баласы бар жан жары қалады. Бақытты отбасы тiрегiнен айрылған соң, ауыр күндер басталады. Алайда Әмина жанұяның берекесiн, болашағын ойлап, қиындықпен күреседi. Үш айдан соң Әмина босанып, өмiрге ұл бала әкеледi.

Читать полностью »

Сәлеметсiз бе, Бауыржан ата. Сiзге № 5 орта мектебiнiң 7-сынып оқушысы Айзат Қанатбекова хат жазып отыр.

Мен соғыстың өте ауыр қанды майдан болып өткенiн теледидар мен тарих пәнi сабағынан бiлемiн. Бауыржан ата, сiздiң ерлiгiңiз жайлы «Жұлдыз» журналынан оқыдым. Сiздiң Мәскеу шайқасында 28 панфиловшылармен бiрге ерлiкпен күрес жүргiзгенiңiз туралы мәлiметтi бiлдiм. Сiздiң қазақ жауынгерлерi арасында алғырлығыңыз, ер жүрек батырлығыңыз мен үшiн үлгi. Соғыстағы әскери-стратегия­лық шеберлiгiңiз, Мәскеу үшiн шайқаста өз батальоныңызды басқа­рып, жауға төтеп беру тактикасы бүгiнгi Қазақстан Республикасының әскери күштерi үлгi аларлық үлкен тәжiрибе.

Читать полностью »

Бауыржан ата! Мен үшiн сiздiң тұлғаңыз қашанда мұзарт шыңның басында, мұнартып қалықтаған ақиық, мұзбалақ қыран болып елестейсiз.

1941 жылы Мәскеу түбiндегi қанды шайқастарда теңдесi жоқ ерлiгiмен әлемдi дүр сiлкiндiрген қазақстандық 316-атқыштар дивизиясының батальон командирi ретiнде қапияда ой тауып, қараңғыда жол тауып, ерен ерлiгiңiзбен атыңыз әлемге аңыз болып, батыр қолбасшы атандыңыз.

Жеңiстiң 65 жылдық мерейтойы қарсаңында өзiңiз қаһармандық пен өшпес ерлiк көрсеткен Мәскеу халқы сiздi құрметтеп, үлкен сый жасады. Мәс­кеу қаласынан ұлан-қайыр, ұзын көше, зәулiм мектепке сiздiң есiмiңiздi бердi. Бұл сiздiң ерлiгiңiздi мойындау және бүкiл қазақ халқына деген құрмет едi. Сiздiң «Ежелден ер тiлегi – ел тiлегi, Адал ұл ер боп туса – ел тiрегi» деген өсиетiңiздiң өмiрде орындалғанын көрiп қуандық.

Читать полностью »

Арманшыл ауыл жаста­рының бiрi Сапура орта мектептi бiтiрiп, Ақтөбедегi оқытушылар дайын­дайтын институтқа түседi. Тап сол жылы соғыс басталып, елдегi ер-азаматтар жаппай майданға ат­тан­ғанда, оның төрт бiрдей ағасы соғысқа кете барады. Студенттiк өмiрдiң қызығын көре алмай, ендi оқудың қи­сыны келмей­тiнiн се­зiнген он сегiз жасар Сапура 1942 жылы мау­сым айында сұранып, майданға ат­та­нады. Еш­қандай әскери дайын­дықсыз Мәскеу үшiн шайқасқа тап болып, кейiн Бело­руссия же­рiн­дегi со­ғысқа қаты­сады. 474-атқыштар ба­та­льоны құра­мында санитар бо­лып, жара­лыларға же­дел жәрдем көрсетiп, оларды жер бауырлап арқалап, емдеу орын­дарына жеткiзедi.

Читать полностью »