Миссионерлердің қазақша сөйлегеніне неге мәз боламыз?


Скачать/Жүктеу

Қазақ халқы атам заманнан ислам дініндегі халық. Біздің жеріміз Ислам тарихында ғана емес, жалпы адамзат тарихында аса маңызды уақиғалар болған жерлер. 751 жылғы Талас соғысы түркі халықтарының тарих арнасын өзгерткен ғажайып елеулі уақиға. 870 жылы қазақ сахарасында дүниеге келген бабамыз Мұхаммед Әбу Насыр әл-Фараби (870-950) ұлы ойшыл, хакім, нағыз мұсылман ғалым. Х-ғасырда ислам дінін ресми дін етіп жариялаған Қарахан билеушісі Әбдұлкәрім Сатұқ Бұғыра ханды (915-955) айтсақ та жеткілікті. Одан кейінгі Ахмед әл-Йесеуи (уаф. 1166), Сүлейман Бақырғани (уаф. 1186), Йұсұф Хас Хажиб әл-Баласағұни (1016?-?) қатарлы толып жатқан бабаларымыз дінімізге, мәдениетіміз бен әдебиетімізге қызмет еткен жандар. Қазақ хандары да түгелдей мұсылманшылықта болған кісілер еді. Қылышынан қан тамған Кеңес билігі тұсында жасалған алуан түрлі іс-әрекеттер мен қырғындар нәтижесінде еліміз руханиятынан айырылып қала жаздады. Мұсылмандық сана әлсіреді, діни білім алу мүмкіндігі болмады. Кеңес билігі халықты дінсіздікке, оның ішінде исламнан тыс діндер мен пұтқа табынушылыққа үгіттеді. Осының нәтижесінде халқымыздың рухани иммунитеті жарақат алды, сырттан келген бөтен ағымдарға қарсылық беру қауқары азайды. Егемендік алған жылдары қуанышымыз қойнымызға сыймай, бөркімізді аспанға атып жүргенімізде, сырттан келген миссионерлердің елді қалай азғырып үлгіргенін байқамай қалғандарымыз қаншама. Әсіресе, АҚШ пен Еуропа елдерінен келген дін таратқыш миссионерлер негізінен қазақтарды өз дініне тартумен болды. Ал, Миссионер деген кім? Миссионер сіздің жүрегіңіздегі мұсылманшылық сезімді, исламға деген иманды жойып, оның орнына өзінің жолына деген сенімді қоятын адам деген сөз. Әрине, ұлттардың бірден қалыптаспайтыны белгілі. Ұлт деген үлкен организм адамдардың ғасырлар бойы ортақ отан, ортақ тіл, ортақ дін, ортақ тарих пен тағдыр төңірегінде біте қайнасуы нәтижесінде пайда болады. Ұлтты қалыптастыратын құндылықтардың қайсыбірін болсын ауыстыру – сол ұлттың тағдырымен ойнау деген сөз. Ал, миссионер өзі жіберілген халықтың тілін, мәдениетін, руханиятын әбден зерттеп алуға онсыз да міндетті. Миссионерлер дінге көндірілетін халыққа жағымды көрінуге, оларды алдап-сулап тартуға, ұйымдастырушылық жағынан тәжірибелі болуға міндетті. Павелдің (3-67) не айтқаны белгілі. Бұған таң қалмауымыз керек…
Ал, біз болсақ, миссионерлердің қазақша сөйлегіне мәз боламыз да, оларды жан сала жарнамалап, мадақтаймыз! Олардың қазақша сөйлегеніне неге таң қаламыз осы?! Қазақтың тілі тіл емес пе сонда? Ал, біз ағылшын тілінде таза сөйлеп, ислам дінін насихаттасақ, бізді АҚШ-тың газеттері мадақтап, сала-құлаш мақала бермес еді ғой! Әйтеуір, шетелдік біреу қазақша сөйлесе болғаны, кім екеніне қарамастан, оны әлпештей жөнелетініміз бар. Дәл, осы тұста рационалды болуымыз шарт. Мәселе, тек қазақша сөйлеуде емес, одан да маңыздысы, қазақша не туралы сөйлегенінде емес пе?! Тіл құрал болғанда, ең маңызды мәселе сол құрал арқылы бізге қандай мәліметтің жеткізілгенінде. Бүгінде Қазақстанда миссионерлер қатты күшейіп кеткен. Олар халқымыздың жұмсақ жерін тауып алған. Аңқау елге арамза молда деген нақ осы. Ал, оянатын кез келген сияқты…
Америка шоқындыру саясатын ертеден жүргізіп келе жатыр. Бұл елдегі билік негізінен йаһұдилер (еврейлер) мен ақ нәсілді англо-саксон протестанттардың қолында (WASP — White Anglo-Saxon Protestants, менің сөзім емес, олардың өз сөзі – М.Б.). Америка 1950-1953 жылғы Корея соғысынан кейін экономикалық көмек, абаттандыру, әлеуметтік қолдау т.т. жобалары арқылы Оңтүстік Кореяны шоқындырды. Бүгін бес мың жылдық жазба тарихы бар корей халқының 1/3 бөлігі ресми түрде христиандықты қабылдаған.
Қытай Халық Республикасында миссионерлік өте қарқынды жүріп келеді. Американың ендігі мақсаты Қытайды шоқындыру. Онда шамамен 15-20 миллионнан астам халық христиандықты қабылдаған. Қытайдағы мыңдаған миссионерлер құдды біздегі әріптестері сияқты қытай тілін меңгеріп, қытай қыздарына үйленіп, дін таратуда. Егер Қытай христиандықты, оның ішінде протестанттықты қабылдайтын болса, оның Американың азулы қарсыласы болмасы анық. Бүгінде атақты жапон халқының өзі жоғалып кету қаупінің алдында тұр. Жапония уә Корея сияқты елдерде вестернизация және американизация процестері аса қарқынды һәм аса табысты жүргізілуде. Жапон жастары лек-лек болып Австралия мен АҚШ-қа көшіп кетуде. Олардың өз елдерінің болашағына деген сенімдері әлсіреген. Шоқынған жапондардың саны көбеюде. Үндістандағы миссионерлердің жұмыстары да сәтті жалғасуда. Бұл елдегі шоқынғандардың саны одан да көп. Барлық өмірін үнділерді шоқындыруға жұмсаған Тереза Анаға (Mother Teresa, 1910-1997) Рим Папасы 2003 жылы «әулие» мәртебесін берген. Үндістанда христиандықты қабылдаған үнділердің бизнес жүйелері, саяси құрылымдары мен жоғары дәрежелі мемлекет қайраткерлері белсенді әрекет жасауда. Мұңғұлияда да миссионерлер мұңғұлша сайрап, мұңғұлдың ата-бабаларын мадақтап, көрші халықты шоқындурда. Бетке жымия күліп, өз мүдделеріне сай әрекет жасауда. Сөйтіп, айналамыз түгел миссионерлер тарапынан қоршалған. Қазақстан мен Қырғызстандағы миссионерлік іс-әрекеттер туралы 15 жыл бойы жазып та, айтып та келе жатырмын. Бұл елдер Американың шоқындыру саясатының маңызды нысаналарынан. Осы халықтардың діни сауаттылығының тапшылығы миссионерлердің бұл елдерге көбірек тартылуына мүмкіндік жасады. Интернеттегі миссонерлердің парақшаларына қарасаңыз олар «шоқындыруға ең қолайлы халықтар қазақтар мен қырғыздар», деп масаттана жазады.
Тарихты жақсы зерттейтін болсақ, христиандықтың Азия құрлығына кіре алмай қалғанын көреміз. Азияда негізінен екі дін үстем болды: ислам және бұддизм. Христиандық еуропалықтардың отарлаушылық жылдарында ғана аздап таралды. Онда да тек Филиппин сияқты азғантай отар елдерде ғана таралды. Қазір, Азия халықтарының саны қарқынды көбею үстінде. Азия экономикасы да жылдам дамуда. Минералды ресурстар мен білікті адам күші жағынан Азия әжептәуір табыстарға қол жеткізді. Бұлар тек басты себептер ғана…
Сондықтан, Азия елдерін шоқындыру саясаты АҚШ үшін аса маңызды. Осы мақсатқа қол жеткізу үшін АҚШ-тың мемлекеттік құрылымдары мен үкіметтік емес ұйымдары, шіркеулері мен арнайы қызметтері керемет деңгейде ынтымақтаса отырып, ортақ мақсатқа жету үшін біріге жұмыс істейді, бірін-бірі қолдайды. Ақша мен жоғарыда келтірілген ынтымақтасқан одақтың көмегін қолға алған миссионерлер біршама табыстарға қол жеткізді. Осындайда біз қазақтар ойланумыз керек, көзді ашуымыз керек. Дос кім, дұшпан кім, оны да білуіміз керек. Қазақстан бұдан кейін де ислам елі болып қала бермек, бұны миссионер «достарымыз» да ұғатын кез келген сияқты. Ал, оларға жаны ашыйтын және миссионерлерге болысатын өз қандастарымызға — алдымен туған халқыңыздың тағдыры мен болашағына жаныңыз ашысын деп айтқым келеді.

[1] Мұртаза БҰЛҰТАЙ, Оян,Қазақ! Миссионерлердің қазақша сөйлегеніне неге мәз боламыз? «Президент және Халық», Республикалық қоғамдық-саяси газет, №14(014), 23.12.2005 ж., 7-бет және «Ислам және Өркениет» газеті, №6(66), 16-31 наурыз, 2006 ж., 8-бет.



 


Скачать/Жүктеу

Комментировать

Вам необходимо войти, чтобы оставлять комментарии.




1Referat.kz сайтында кез-келген тақырыпқа мәліметтер, қазақша рефераттар, курстық жұмыстар жинақталған. Барлық мәліметтер тегін. Керек мағлұматты Жүктеп (Скачать) немесе Көшіріп (Скопировать) ала аласыз.

Наш сайт — это огромная Коллекция рефератов, курсовых работ, дипломных работ. Все материалы на сайте бесплатные. Нужную работу вы можете, скачать или скопировать.
Сайт картасы