Бұрынғы заманда Қали мен Қази деген ағайынды екі жігіт болыпты. Екеуі бірнеше жыл жер астында жүріп, өнер үйреніп еліне оралады. Келсе, ел-жұрты бұл екеуін танымайды. Екеуінің де тырнақ, шаштары алынбаған, денелерін түк басып кеткен. Бет-әлпеттері адам шошырлық екен.

Читать полностью »

Бұрынғы заманда бір кедей жігіт өмір сүріпті. Мал дегенде жалғыз байталы бар екен. Күн көретін қорегі үшін күнде қақпан құрып, бір суыр алатын көрінеді. Бір күні қақпанға түлкі түседі. Бұрын бұндайды көрмеген байғұс түлкіні бас салады. Сонда түлкі:

— Ей, бейшара, мені қоя бер. Сені мұратыңа жеткізейін, -деп адамша тіл қатады.

Читать полностью »

Баяғы заманда бір хан өмір сүріпті. Ол өзін әлемдегі ең ақылды, ең білгір адам деп санаған екен. Бірде хан өзінің әскерін ертіп аң аулауға шығады. Және шабармандарын жан-жақтағы құмырсқаларға, кішкентай жәндіктерге хабар айттыру үшін тездетіп жолға шығарады. Хан: ”Барлық құмырсқаларға, құрттарға және басқа да кішкентай ақымақ мақлұқтарға ‘Он күн бойы індеріңнен шықпаңдар’ деп ескертіңдер. Егер айтқанды тыңдамаса, онда менің атты әскерім оларды таптап өтеді” деген бұйрығын айтады.

Читать полностью »

Баяғы заманда қара басы бақ-дәулетке емін-еркін болса да, дүниенің ауыр бір арманына ұшырайтын адамдар болған екен. Сондай бір арманды адам иен далада зар илеп жападан жалғыз келе жатады. Аты -Мұратқан. Сонда Мұратқан «не қылам, үш жыл сандалып көк өгіздің уақиғасын біле алмадым, бұл былай тұрсын, іздеп шыққан қыздың да жүзін көріп ауыз екі сөйлесе алмадым, енді мұны ұшқан құс, жүгірген аң білмейді, қайтып кетуге ел-жұртымның қайда қалғанын тағы білмеймін.

Читать полностью »

Есте жоқ ерте заманда ғаламшарда бір кезбе жұлдыз жоқтан пайда болды. Оның бетін су қаптап тұрды. Судың бетін ауа көмкірді. Ол есейіп ес жиып, жан-жағына көз тікті. Сол сәт бір алып жіп алыстан ұшып келіп сарт етіп беліне оралды да кетті.

Читать полностью »

Баяғы өткен заманда Ұшар хан деген хан болыпты. Сол хан жас кезінде ай десе аузы, күн десе көзі бар, асқан тамаша бір сұлу қызға ғашық болады. Қызды іздеп, жер бетінен еш таба алмайды. Хан қызды іздеп таба алмаған соң, бір өнерпаздан оқып, аспанға  ұшу өнерін үйренеді. Сол өнері бойынша аспанға ұшып, қызды отыз жыл іздеп, қолына түсіре алмайды. Қыздың ұстатпайтынына көзі жеткен соң, хан қыздың суретін іздеп тауып алады да: «Қой, жас болса өтіп барады, енді әйел алып, үй болатын уақыт жетті», — деп басқа әйелге  үйленіп өмір сүре береді. Күндерде бір күн алған әйелінен бір ұл туады. Ұлының атын Жандыбатыр деп қояды.

Читать полностью »

…Бұл оқиғаны аспанға жұлдыздар шыққан, айналаны қою қараңғылық басқан, тым-тырыс та, мүлгіген тыныштыққа оранған бір түнде тыңдап едім. Біз қызыл жалыны алаулап, үй ішін жылытқан пеш жанында отырып, әңгіме тыңдауға жиналғанымызда, жасыл жайнамаз құтпан намазын оқып болып, қасымызға келді.

Читать полностью »