Жазда өсiп, пiседi,

Дәмi тәбет ашады.

«Қ» орнына «Ж» қойсаң,

Көктен тамып түседi,

Жердiң шаңын басады.

(Қауын — Жауын)

Аспан көгi жамылды,

Қара мақпал бүркенiп.

«Т» орнына «К» қойсаң,

Жылытып жон, шағылды,

Тұрам елге нұр төгiп.

(Түн — Күн)

Сая жермiн,

Тұратын

Құстар әнi естiлiп,

Сөз соңына «А» қоссаң,

Сауық сайран құрамын,

Шалшық көлде кешкiлiк.

(Бақ-Бақа)

Қыста суды қаптаймын,

Бiрақ жазда жатпаймын.

Алғашқы әрiп ауысса,

Онсыз тамақ татпаймын.

(Мұз-Тұз)

Сұйықпын да тазамын,

Басамын жер тозаңын.

«С» орнына «Б» қойсаң,

Бозғылт боп тозамын.

(Су — Бу)

Екi сөзден тұрады,

Құстың аты – құрамы.

Сызсаң егер «Бiз» сөзiн,

Ас пiсiрем, көр өзiң.

(Бiрқазан — Қазан)

Алғашқы буыным,

Көштi бастар ұлымын.

Сосын тоғай нуының

Жыртқышының бiрiмiн.

Екеуiн қоссаң iрiмiн –

Көп аңдардың дүрiмiн.

(Жол – Барыс – Жолбарыс)

«Т»-дан бастап оқысаң,

Төлi болам пырақтың.

«Т»-ны сызып тастасаң,

Көкте қалған орақпын.

(Тай — Ай)

Жайнаған жер үстi,

Мекенмiн келiстi.

«Қ» орнына «Д» қойсаң,

Боламын кеңiстiк.

(Қала — Дала)

Шеге қағар шеберге,

Ең қажеттi құралмын.

«Б»-ны өшiрсең егер де,

Жiгер берер ұранмын.

(Балға — Алға)

Қатты соғып жүрегiм,

Қорқып, үркiп жүремiн,

«Қ» орнына «Н» қойсаң,

Күшке толар бiлегiм.

(Қоян — Ноян)

Жатам құстар тобына,

Азығымын адамның.

«Ы»-ны қоссаң соңыма,

Жылқы етiмiн – тағаммын.

(Қаз — Қазы)

«Ж» әрпiмен бастасаң,

Көрiнедi бар маңым.

«Ж»-ны сызып тастасаң,

Су ағатын арнамын.

(Жарық — Арық)

Ақ бояуға қанықпын,

Бағалымын, мамықпын.

Бас әрiпiм алмасса,

Төрт бұрышты жазықпын.

(Мақта — Тақта)

Ақтан көрпе жамыламын,

Көктемде сайға ағыламын.

Өзгерсе егер алғашқы әрiп,

Жер қойнынан табыламын.

(Қыс — Мыс)

Жасыл желек алабым,

Жыл маусымы боламын.

Бiрiншi әрiп ауысса,

Айдынға ұшып қонамын.

(Жаз — Қаз)

Шуақты мол төгемiн,

Гүлге бөлеп беремiн.

Бас әрiптi өшiрсең,

Көкiректi керемiн.

(Көктем — Өктем)

Пiскен жемiс қосымын,

Құстың жақын досымын.

«К» орнына «Ж» жазсаң,

Жамбыл ата жасымын.

(Күз — Жүз)

Ұнтағым бал, жерде өсем,

Бар халыққа әзiрмiн,

Соңғы «Н»-дi «М» десең,

Дастарқанда мәзiрмiн.

(Дән – Дәм)

Моншағы көп тiзiлер,

Шуағын төксе күлiп күн.

Соңғы әрiп «К» болса,

Әжем сынды кiсiлер,

Қолға тағар мүлiкпiн.

(Жүзiм — Жүзiк)

Желбiретiп үкiмдi,

Сулы жерде жайқалам.

«Қ» орнына «Т» қойсаң,

Қоныстанып жай табам.

(Құрақ — Тұрақ)

Қуанғанда мақтанып,

Қол соғасың шаттанып.

Ең алдына «Қ» қойсаң,

Қолыңды өтер от қарып.

(Алақай — Қалақай)

Бiр құлаштай матамын,

Жуынғанда аласың,

Алғы әрiптi өшiрсең,

Ең әдептi боласың.

(Сүлгi — Үлгi)

«Ар» мен «ал»-ды қосқанда,

Судағы құрлықпын.

Алдына «М»-ны қосқанда,

Нудағы түлiкпiн.

(Арал — Марал)

Бойында өссем тоғанның,

Кiргiзем дәмiн тағамның.

Соңыма қоссаң бiр әрiп,

Үндемей жүрер адаммын.

(Жуа — Жуас)

Ешкiден көп табылса,

Түсi болам қойдың да.

Соңғы дыбыс жоғалса,

Ораламын мойныңа.

(Жағал — Жаға)

Құт дарыған қотанның,

Қаруымын шопанның.

«Т»-ны сызып тастасаң,

Мүшесiмiн адамның.

(Таяқ — Аяқ)

Әуелгi үш әрiп –

Дәмге нәр тiлдi үйiрген,

Кейiнгi қос әрiп –

Мақтаның түсi үйiлген.

Қосылса бес әрiп –

Темiр жiп созып иiрген.

(Тұз; Ақ; Тұзақ)

Тәттi дәм үш әрiп алғашқы,

Соңына қос әрiп жалғасты,

Сен одан өзiңе табасың

Дауылдан қорғанар панасын.

Екеуi бiрiксе егерде,

Суда өсiп, жүзедi тереңде.

(Бал; Ық; Балық)

Алғашқы буыны – құс,

Соңғы қос әрпi – түс.

Екеуiн қосып жiберсең,

Көл жағалап тiк өсем.

(Құр; Ақ; Құрақ)

«Ү» тұрса қызып табаны,

Қыртысты жазып тегiстер,

«Ү» түсiп қалса жаманы,

Құлама болар тегiс жер.

(Үтiк — Тiк)

Майысқақпын, нәзiкпiн,

Садақ болып иiлем.

Соңғы әрiп «Н» болса,

Қалдығына азықтың,

Қоқыстарға үйiлем.

(Шыбық — Шыбын)

Ұқсайтұғын жылқыға,

Қамыс құлақ көлiкпiн.

«К» орнына «П» қойсаң,

Ойлантуға берiкпiн.

(Есек — Есеп)

Шалқимын арнамда – бесiкте,

Ал бiрақ тұрмаймын тесiкте.

Алғашқы дыбысым өзгерсе,

Көкте ұшып жүремiн, көшiп те.

(Су — Бу)

Кезердi ерiнiң,

Шөбi болмас жерiнiң.

«Ш» орнына «К» тұрса.

Өсiмдiктiң нәрiмiн.

(Шөл – Көл)

Бiр адам шаттанса,

Мен оған бауырмын.

«Б»-ны «У»-ға ауыстырса

Өлшеммiн, дәуiрмiн.

(Бақыт — Уақыт)

Қақ тiлiп жотаны,

Қасқайып жатады.

«Ж» орнын «Қ» басса,

Адамнан табады.

(Жол — Қол)

Сән берем, әркiмге, көңiлге,

Ұқсаймын көктемгi өңiрге.

Әрiптi бастапқы сызса егер.

Жөн сiлтер үстазбын өмiрге.

(Мата — Ата)

«Қ» әрпiнен бастасаң,

Көмiрге ұқсас түрiм бар.

«Қ»-ны сызып тастасаң,

Жасаймын шөп гүлiн бал.

(Қара — Ара)