Ер Тарғын – халқымыздың қанатты қиялынан туған ертегі қаһарманы емес, қазақтың қара құласын қақ жарып шыққан төл тумасы. Ел тарихының төрінен өз орнын алған, өмірде шынайы болған тұғыры биік тұлға. Ол туралы қазақтың батырлар жырында бір емес, екі бірдей ғажайып қисса бар. Олардың бірі баршамсызға орта мектеп оқулығынан-ақ таныс болып, балаң көңілді баурап алған «Ер Тарғын» жыры. Ал екіншісі өткен ғасырдың отызыншы жылдың аяғында ел аузынан жазып алынып, әдеби айналымға енген «Тарғын батыр» дастаны.
Осы екі жырдың оқиға желісіне зер салсақ, «Тарғын батыр» дастаны бірінші тұруға тиіс сияқты. Өйткені алғашқы қисса: «ерте заманда Тарғын деген батыр елінде ханның ең жақын, ет жақын бір адамын өлтіріп, қазақ қырынан қашып кеп, қырық таңбалы Қырымның қырық ханыныңы үлкені Ақша ханның қол астына кіріп, бой тасалап жүреді» деп басталатын да, оның бұрын кім болғаны, тегі, түбі, тұқым-тұғияны туралы ештеңе айтылмай, атажұрты жұмбақ қалпында қалып қоятын. Ал мынау «Тарғын батыр» жырында оның өз елінде кім болғаны, қандай ерлігімен аты шыққаны, не үшін атажұртынан кетіп қалғаны – бастан-аяқ бақайшақтап баяндалады.

Читать полностью »