Сот ауыр немесе өте ауыр қылмыс жаағандарды соттағанда жауапталушының жеке басын есепке ала отырып, оны құрметті, әскери, арнаулы немесе басқалай атағынан, мамандық шенімен, дипломатиялық дәрежесімен  атақтарынан айыруы мүмкін.

Сот ауыр немесе өте ауыр қылмысы үшін сотталғанда  ҚР-ның Президенті берген наградалары бар, сондай – ақ құрметті, арнаулы, әскери немесе басқа да атақтары, мамандық шені, дипломатиялық дәрежесі, мамндық атақтары бар адамдар туралы үкім шығарарда  ҚР Президентінің алдына мұндай атақтардан айыру жөнінде ұсыныс жасаудың  орындылығы туралы мәселені шешеді.

Сотталғандарды  арнаулы, әскери немесе құрметті атақтан, мамандық шенімен, дипломатиялық дәрежеден, сыныпты білігінен және  мемлекеттік нагарадалардан айыру туралы үкім шығарған сот , үкім заңды күшіне енген соң оның көщшірмесін сотталғанға атақты, мамандық шені, дипломатиялық дәрежені, сыныптық білігін берген немесе оның мемлекеттік нагарадамен марапаттаған лауазымды адамға жібереді.

Мүлікті тәркілеу деп сотталғанның жеке меншігіндегі мүлігінің барлығын немес бір бөлігін мемлекеттің меншігіне тегін беруге мәжбүр етуді айтады.

Мүлікті тәркілеу пайдақорлық ниетпен істелген қылмыстар үшін  белгіленген, сондай-ақ ол ҚР Қылмыстық кодексінің айрықша бөлімінің баптарына сәйкес көрсетілген жағдайларды тағайындауы мүмкін.

Сотталушының мүлкін тәркілеуге үкім шығарған сот және ол заңды күшіне енген соң өтеу парағын, мүлік тізімінің көшірмесін үкімнің көшірмесін орындау үшін сот орындаушысына жібереді,  бұл туралы тиісті қаржы орнына хабарлайды. Істе сотталушы мүлкінің тізімі болмаға,н жағдайда мүлік тізімі жүргізілмегені туралы анықтама жіберіледі.

Мүлікті тәркілеу түріндегі жазаны   орындауды мүліктің тұрағн жері бойынша сот орындаушысы жүргізеді.

Сот орындаушысы орындау парағын алған соң дереу тізімде көрсетілген мүліктің бар- жоғын  тексереді, тәркілеуге жататын басқа да мүлікті анықтау, сөйтіп оны тізімге кіргізеді. Егер де мүліктің тізімі жасалмаған болса, сот орындаушысы сотталушыны тәркіленуге жататын мүлкін  анықтауға шара қолданады, сөйтіп, оны тапқан жағдайда қолданылып жүрген заңдарға сәйкес сол мүліктің тізімін жасайды.

Үкім барлық мүлікті тәркілеу түрінде орындалып, бірақ айыптау үкімін  орындаудың заңмен белгіленген өту мерзімдері біткенше  сотталғанға  шығарылғанға дейін немес үкім шығарылғаннан кейін оның тәркіленуге жататын қаражатқа сатып алған тәркіленбеген мүлкі табылған жағдайларда, үкім шығарған сот немесе  үкімді атқару орнындағы сот, егер мүлік заң бойынша тәркіленуі тиісті болған болса,  сот орындаушысының ұсынуымен  табылған мүлікті тәркілеуді  орындауға  жіберу туралы қаулы шығарады.