Антивитаминдер химиялық құрылымы жағынан витаминдер­ге ұқсас, ал физиологиялық әсері жағынан витаминдерге қарама-қарсы заттар (2-кесте).

Антивитаминдер ферменттердің құрамындағы витаминдер­дің орнына кофермент ретінде орналасып, ферменттердің актив­тілігін жояды, соның әсерінен авитаминоз пайда болады. Мысалы: никотин қышқылының аналогтары –  антивитаминдер (2-кесте) аденил қышқылымен қосылып жалған коферменттер НАД⁺ (нико­тинамидадениндинуклеотид) түзіп, НАД – тәуелді оксидоредукта­залардың ферменттік активтілігін жояды. Антивитаминдердің тағы бір мысалы бола алатыны авидин-жұмыртқа белогы. Авидин Н (биотин) витаминімен биологиялық активтілігі жойылған кешен түзіп, бұл витаминнің зат алмасу қызметіне қатынасуына кедергі жасайды.

Көптеген витаминдердің табиғи антивитаминдері бар. Бірқа­тар витаминдердің антивитаминдері синтезделген. Себебі, әр түрлі жұқпалы аурулардың қоздырғыштары – бактериялар, вирус­тар және ісік клеткалары – витаминдердің жетіспеуіне өте сезім­тал болады, сондықтан кейбір антивитаминдер ем ретінде қолда­нылады.

ПАБҚ фоль қышқылының құрамына кіреді, ал оның анти­витамині – ақ – стрептоцид – ПАБҚ-ның фоль қышқылымен қосы­луын қиындатады. Фоль қышқылы нуклеин қышқылдары синте­зіне қатысады, ал, ақ стрептоцид микробтар синтезін тоқтатады. Олардың құрылымдық формулалары төмендегідей:

2-кесте

Витаминдер мен антивитаминдер