Қасым хан дүниеден өткен соң Жошы ұрпағының хандық билік үшін өзара талас-тартысы Қазақ хандығын біраз әлсіретті. Өзбектер мен моғолдар қазақтарға қарсы одақ құрды. Сырдария бойындағы қалалар қолдан шығып кетті. Хандықтың тағына бірнеше хан отырды (Мамыш – Қасым ханның баласы, Тайыр – Әз-Жәнібек ханның немересі Әдік сұлтанның ұлы, Бұйдаш – Тайыр ханның інісі, Ақымет, Тоғым – Әз-Жәнібек ханның немересі Жәдіктің ұлы). Осы кезеңде қазақ хандығы әлсіреп, біраз тоқырауды басынан өткізді. XVI ғасыр аяғында Сығанақ, Отырар, Түркістан және т.б. сырдариялық қалалар Мәуереннахрдағы шайбандықтардың иелігінде болды. Алайда көп кешікпей билік басына Қасым ханның асып туған ұлы Ақназар (Хақназар) келді. Ол Қазақ хандығын 42 жыл басқарды. Ол хандықты нығайту үшін елдің күшін біріктіру қажет екендігін түсінді және елді осы ұстаным бойынша басқарды. Әкесінің ісін ілгері жалғастырып, Ноғай ордасын Қазақ хандығына қосты. Башқұрт халқының бір бөлігі келіп қосылды. Талай жылдар қырқысып жүрген Шайбани әулетімен туыстық қарым-қатынас орнатты. Шашырап жүрген ру-тайпалар хандықтың қол астына келіп қосылып жатты. Сібір хандығымен күрестің нәтижесінде орта жүздің шетте жүрген ру-тайпаларын оңтүстікке топтастырды. Ойраттарға күйрете соққы берді. Моғол ханы Әбд әр-Рашидті жеңіп, ұлы жүз руларының көпшілігін қосып алды. Моғолдар Тәңіртаудан әрі ысырылды. Сығанақ, Сауран, Сайрам, Тараз қалаларын қайтарып алды. Хандықтың шекарасы Еділ, Жайық өзендеріне дейін жетті. Қазақ халқы кемелді мемлекетке айналды. 1573 жылы орыстың бірінші патшасы Иван Грозный Ақназар ханды құдіретті әмірші ретінде танып, Т.Чебуков бастаған елшілік жіберді.

Ақназар хан өзінің қазақ елін ықпалды мемлекетке жеткіземін деген мақсатына жете алмады. Шайбаниді немересі Бұхар ханы Абдолла мен Ақназар ханның арасындағы достық қарым-қатынастан қауіптенген Ташкент билеушісі Баба сұлтан Ақназар хан мен оның бірқатар батырларына у беріп, опасыздықпен өлтіреді.

Г.Әріпбекова