Дәрістің мақсаты: Сұраныс пен ұсыныс негіздерін, мәнін анықтау.Сұраныс және ұсыныс қисығын меңгеру.

Тақырыпқа сұрақтар:

1. Сұраныс ұғымы, Сұраныс көлемі және сұраныстың өзгеруі
2. Ұсыныс туралы түсініктер, Ұсыныс көлемі және ұсыныстың өзгеруі
3. Нарықтағы тепе — теңдік

Тақырыпқа қысқаша мазмұндама (тезистер):

Рыноктық сұраныс белгілі уақыт аралығында анықталған бағамен қандай да бір өнім санын тұтынушының қалауы және сатып алу мүмкіндігі.

Сұраныс заңы – товар бағасы мен сұраныс көлемі арасындағы кері байланыс.

Детерминант – сұранысқа әсер ететін бағадан басқа факторлар. Сұраныс детерминанттары сұраныс көлемін өзгертеді, график түрінде оңға жоғаы орын ауыстырса, сұраныс көлемінің өскенін; солға қарай төмен орын ауыстырса, кемігенін білдіреді. Негізгі сұраныс детерминанттары: мода және рекламаның әсерінен тұтынушының талғамының өзгеруі; тұтынушының саны; товардың бірін-бірі толықтыратын немесе алмастыратындығына байланысты. Егер товарлар бірін-бірі алмастыратын болса, біреуінің бағасының қымбаттауы екіншісіне деген сұранысты көбейтеді, ал егер товарлар бірін-бірі толықтыратын болса, біреуінің бағасының қымбаттауы екіншісіне деген сұранысты азайтады; тұтынушының кірісі жоғарлаған сайын сапалы, қымбат товарға сұраныс көбейеді; тұтынушының болашақтағы баға өзгерісі мен кіріс өзгерісінің күтуі.

Рыноктық ұсыныс белгілі уақыт аралығында, белгілі өнім санын, анықталған бағамен өндірушінің рынокқа шығаруы.

Ұсыныс заңы – товар бағасы мен ұсыныс көлемі арасындағы тура байланыс.

Негізгі ұсыныс детерминанттары: ресурстардың бағасы; технология; салықтар мен дотациялар; басқа товарлардың бағасы.

Рыноктық тепе-теңдік QD=QS, бұнда тұтынушының жоспары мен өндірушінің рыноктағы ұсыныс көлемі бір-біріне сәйкес келеді.

Икемділік – тұтынушының рыноктағы товар бағасына сезімталдығын өлшейді. Ол үшін баға бойынша сұраныс икемділігі коэфиценті қолданылады. Бұл коэффицент баға 1%-ке өзгергенде сұраныс көлемі неше %-ке өзгеретіндігін өлшейді.

Егер Ed>1 болса, баға бойынша сұраныс икемді деп аталады.

Егер Ed<1 болса, баға бойынша сұраныс икемсіз деп аталады.

Егер Ed=1 болса, оны бірлік икемділік.

Егер Ed=0 болса, оны абсолютті икемсіз.

Егер Ed=∞ болса, оны абсолютті икемді.

Сатудан түскен ақша көмегімен Ed бағалауға болады:

Бақылау сұрақтары:

1. Сұраныс пен ұсыныс қызметінің нысандарын,сұраныс пен ұсыныс заңын, сұраныс пен ұсыныстың графикалық көрінісін,
2. Сұраныстың бағалық икемділігін, тауар бағасының өзгеруіне байланысты сұраныс көлемін өлшеуде пайдалануын, сұраныс икемділігінің кірістегі мағынасын, сұраныстың қиылыстық икемділігн және оны есептеу әдісін,
3. Қысқа және ұзақ мерзімді өтпелі кезең бойынша ұсыныстың икемділік факторын талдау.

Әдебиеттер тізімі

1. Микроэкономика. Практикум. Задачи, тесты, ситуации. — СПб.: Литера плюс, 1994
2. Мухамедиев Б.М. Микроэкономика. — Алматы.: Казак университетi, 2001
3. Нереев P.M. Курс микроэкономики. — М.: Норма, 2001
4. Пиндайк Р., Рубенфельд Д. Микроэкономика. — М.: Дело, 2001
5. Есенғалиева Қ.С. Микроэкономика – Алматы: 2007