Дәрістің мақсаты: Өндіріс факторларына анықтама беру және оның ерекшеліктері мен көрсеткіштерін ұсыну.

Тақырыпқа сұрақтар:

1. Өндіріс факторларына сұраныс: қалыптасу ерекшеліктері, көрсеткіштері
2. Еңбек нарығындағы жетілген бәсеке моделі
3. Еңбек нарығындағы монопсония
4. Еңбек нарығындағы кәсіподақтардың рөлі
5. Еңбек нарығындағы екі жақты монополия
6. Еңбек нарығындағы экономикалық рента

Тақырыпқа қысқаша мазмұндама (тезистер): 

Рента, жалақы, процент және пайда ресурстар бағасы ретінде экономикалық маңызды өлшемдер болып табылады. Себебі:

1. Кәсіпкердің экономикалық ресурстар үшін жасаған төлемі ресурс иелері үшін кіріс болып табылады. Сондықтан ресурс бағасы кірісті өзгертетін фактор.

2. Ресурс бағасы экономикалық игіліктердің тұтынушыларға түсіп тұруын аңықтайды. 2- жағынан сирек ресурстарды экономикалық салалар арасында бөледі.

3. Шығындарын минимализациясын қарастыратын фирма үшін ресурс бағасы өндірістік шығын болғандықтан фирма «арзан» ресурстарды тиімді үйлестіріп максималды пайда алуы тиіс. Сондықтан ресурс бағасы өндірісте пайдаланатын ресурстар санын анықтайды.

4. Әр түрлі әлеуметтік топтарға жұмсалатын кіріс үлесі тұралы сұрақ даулы.

Экономикалық бөлу баға көмегімен жүргізіледі. Барлық өндіріс факторлары экономикалық жағынан, технология жағынан өзара байланысты, олар дара пайдалынылмайды, белгілі бір қатынаста пайдаланылады. Біреуіне деген сұраныс басқа факторлар бағасына байланысты. Өндіріс факторларына деген сұраныс тұтыну сұранысына тәуелді туынды сұраныс болып табылады. Ресурстар тұтынушы қажеттілігін жанама қанағаттандырады. Ресурсқа деген туынды сұраныс тұрақтылығы:

1. Товар өндірудегі ресурс өнімділігіне;

2. Сол ресурс көмегімен өндірілген товардың рыноктық құнына байланысты.

Бірнеше факторларды оптималды үйлестіру ұзақ мерзімде фирма барлық ресурстар санын өзгертетіні белгілі, ең аз шығынмен бірнеше ресурстарды пайдалануды қарастыру керек егер керек ресурсттың шекті өнімнің бағасына қатынасы біркелкі болса өндіріс шығындары минималды болады.

Фирма шығындары минималды болатын бірнеше өндіріс көлемі болуы мүмкін, солардың ішінде пайданы максимизациялайтын MR=MS бір ғана қатынас болады.

Біз P_L = MRP_L болу керек деген сондай логикалық негіз кез келген ресурс түріне қолданылады.

Бақылау сұрақтары

1. Мына терминдерге анықтама беріңіз: кәсіподақ, ұжымдық агент, экономикалық рента, ресурстардың шектеусіз мобильділігі, ресурстардың шекті шығындары.
2. Пайданы мейлінше арттыру шарты

Әдебиеттер тізімі:

1. Закон РК «О банкротстве» от 11 июля2001 г. (с изменениями и дополнениями)
2. Закон РК «О лицензировании» от 13 июля2001 г. (с изменениями и дополнениями)
3. Закон РК «О налогах и других обязательных платежах в бюджет». 1 января2002 г. (с изменениями и дополнениями)
4. Закон РК «О хозяйственных товариществах и акционерных обществах» от 21 июня1991 г.
5. Нереев P.M. Курс микроэкономики. — М.: Норма, 2001
6. Хайман Д.Н. Современная микроэкономика: анализ и применение. Т. 1, 2. — М.: Финансы и статистика, 1992